Dzień dobry,
Postanowiłem, że w dzisiejszym wpisie przybliżę Ci – wielu z nas bliski – temat, czyli zagadnienie zakupu pojazdu, w którym [już po dokonanej transakcji] wystąpiły tzw. wady fizyczne.
Jak w każdym moim wpisie, zagadnienia o charakterze prawnym przedstawię Ci z perspektywy spraw Klientów Zatwarnicki Słychan Adwokaci.
Tym razem będzie to jednak kilka historii wplecionych w jeden wpis.
Jedna z nich jest o tyle ciekawa, że wykrycie przez moich Klientów wad fizycznych w ich [jak się miało wydawać] wyjętym spod igły Mercedesie E320 – w konsekwencji – doprowadziło do skazania osoby sprzedającej im ten pojazd za tzw. oszustwo samochodowe [tym w szczegółach opowiem Ci jednak w moim kolejnym wpisie].
DISCLAIMER: Wszystkie imiona Klientów użyte w tym wpisie zostały zmienione.
Jako, że zagadnienie dotyczące postępowania w sprawie wad fizycznych pojazdu jest bardzo szerokie, to – żeby Cię za bardzo nie zmęczyć 🙂 – postanowiłem podzielić je na kilka wpisów.
Z tego wpisu dowiesz się:
- czym jest wada fizyczna w pojeździe
- jakie działania powinieneś podjąć po wykryciu wad fizycznych pojazdu oraz
- jakie roszczenia przysługują Ci w związku z ich wykryciem.
Zainteresowana? Zainteresowany? Mam nadzieję
WADA FIZYCZNA – CO TO TAKIEGO?
Wada jest to, powiedzmy, pewien brak, ujemna cecha rzeczy. W przypadku moich Klientów – Pani Ady i Pana Radosława – była to ujemna cecha nabytego przez nich Mercedesa E320 [rok produkcji 2021].
Wada tego typu zawsze ujawnia się już po zawarciu umowy sprzedaży, tj. po zapłacie przez Ciebie ceny za pojazd i po jego wydaniu przez sprzedawcę i, najczęściej, dzieje się to w toku normalnego użytkowania samochodu.
Co w pojeździe może stanowić wadę fizyczną?
Wada fizyczna przyjmuje następujące postacie:
Pojazd nie ma właściwości, które powinien mieć ze względu na cel wynikający z: [1] umowy, [2] okoliczności lub [3] jego przeznaczenia.
Pojazd nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jego przeznaczenia.
PRZYKŁAD:
Dla powyższych dwóch postaci wady fizycznej przytoczyć można ten sam przykład – nasz Klient nabył samochód osobowy z zawieszeniem regulowanym hydraulicznie. Ta właściwość nabytego pojazdu była dla niego istotna. Pan Roman często porusza się po drogach polnych i chciał mieć możliwość dostosowania wysokości zawieszenia w zależności od jakości drogi.
Podczas użytkowania pojazdu okazało się, iż moduł hydraulicznej regulacji zawieszenia nie działa w sposób prawidłowy, przez co nie jest możliwa regulacja wysokości zawieszenia w pełnym zakresie.
Z uwagi na powyższe nabyty samochód nie ma właściwości, którą powinien mieć z uwagi na cel, dla którego w ogóle został nabyty, a to sprawia że kupującemu przysługują roszczenia z tytułu rękojmi za wadę fizyczną rzeczy [o rodzajach roszczeń za chwilę].
Pan Roman zdecydował się na odstąpienie od umowy sprzedaży.
Sprzedawca przyjął pojazd i zwrócił naszemu Klientowi uiszczoną przez niego cenę sprzedaży oraz wszelkie koszty związane z jego nabyciem [m.in. koszty rejestracji oraz ubezpieczenia].
- Pojazd nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego.
Przykład 2
Tego właśnie rodzaju wada wystąpiła w samochodzie, który nabyli moi Klienci. Otóż nabyty przez nich Mercedes E320 – zgodnie z zapewnieniem osoby sprzedającej – miał być w pełni sprawny technicznie. Jak to się mówi „Niemiec płakał jak sprzedawał”.
Niestety, w kilka tygodni po zawarciu umowy sprzedaży, Pan Radosław zauważył, że jedno z ksenonowych świateł mijania zachodzi parą. Ta na pozór niewinna nieprawidłowość skłoniła moich Klientów do dokładniejszego przyjrzenia się historii nabytego pojazdu.
W następstwie szeregu działań [w tym w toku postępowania prowadzonego przez Prokuraturę] okazało się, że ich wymarzony Mercedes, to samochód powypadkowy.
Zakres jego uszkodzeń był tak duży, że sprzedający „zszył” go z dwóch różnych pojazdów [dołożono do niego tzw. ćwiartkę z innego samochodu].
Ta sprawa ostatecznie zakończyła się postawieniem zarzutów karnych osobie sprzedającej ww. samochód.
W ubiegłym miesiącu Sąd I instancji uznał, że sprzedający dopuścił się oszustwa samochodowego na szkodę moich Klientów [o szczegółach tej sprawy opowiem Ci w kolejnym wpisie].
- Pojazd wydano kupującemu w stanie niezupełnym.
PRZYKŁAD nr 3
Kupujący nabył samochód, na który – podczas jego oglądania – założone zostały „niezwykłej urody” felgi marki Alutec Grip [myślę, że zainteresowani wiedzą o co chodzi 😁]. M.in. z uwagi na te felgi Kupujący zdecydował się na nabycie tego konkretnego pojazdu.
Pojazd został kupującemu dostarczony w kilka dni po zawarciu umowy sprzedaży, ale bez tych felg, a na „zwykłych” felgach stalowych.
Z uwagi na powyższe nabyty samochód został kupującemu wydany w stanie niezupełnym, a to sprawia że kupującemu przysługują roszczenia z tytułu rękojmi za wadę fizyczną rzeczy [o rodzajach roszczeń za chwilę].
Co zrobić po wykryciu wady fizycznej pojazdu?
Wiesz już jakiego rodzaju braki, czy ujemne cechy pojazdu mogą zostać uznane za jego wady fizyczne [w ujęciu prawnym]. Zasadnym jest zatem pytanie, czy wiesz co zrobić po wykryciu w Twoim samochodzie wad fizycznych.
Po pierwsze – i najważniejsze – udokumentuj występowanie wady w pojeździe.
W jaki sposób?
Masz wiele możliwości w tym zakresie. Zaś wybór konkretnej „ścieżki” powinien zależeć od rodzaju wad, które występują w Twoim pojeździe. Inaczej bowiem należy udokumentować wady karoserii, a inaczej wady mechaniczne.
W oparciu o dotychczasowe doświadczenie w szczególności zalecam następujące działania:
- Wykonaj dokumentację fotograficzną oraz – jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami – dokumentację wideo wykrytych wad.
UWAGA:
Jak już wspomniałem wady karoserii [np. jej spękania wynikające z nieprawidłowo przeprowadzonej naprawy blacharsko lakierniczej, która sugeruje udział pojazdu w zdarzeniu drogowym] można udokumentować wykonując dobrej jakości zdjęcia pojazdu.
Z kolei dla udokumentowania wad o charakterze mechanicznym [np. nieprawidłowości w działaniu układu spalania] zdecydowanie lepszym wyborem będzie dokumentacja wideo z przeprowadzonych badań i testów diagnostycznych].
- Zwróć się do profesjonalistów [np. autoryzowanego serwisu obsługi pojazdów danej marki, zakładu naprawczego, czy niezależnego rzeczoznawcy samochodowego], aby dokonali oględzin pojazdu i ustalili jakie wady w nim występują.
UWAGA nr 2
Poproś ww. osoby o sporządzenie dokumentacji fotograficznej i wideo, listy wykrytych wad pojazdu oraz kalkulacji kosztów ich usunięcia, a także wyceny wartości pojazdu z uwzględnieniem występowania w nim wad fizycznych.
- W przypadku wad dotyczących uszkodzeń karoserii pojazdu zwróć się do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z wnioskiem wydanie wyciągu z bazy danych Ośrodka Informacji Ubezpieczeniowego Fundusz Gwarancyjnego obejmującego historię szkód komunikacyjnych w Twoim pojeździe likwidowanych z ubezpieczenia OC PPM lub ubezpieczenia AC obejmującego: [1] datę szkody, [2] nazwę zakładu ubezpieczeń tę szkodę likwidującego oraz [3] numer szkody, pod którym była ona likwidowana.
- Skonsultuj się z prawnikiem [najlepiej znającym się na tego typu sprawach], aby – co najmniej – podpowiedział Ci jakie działania należy podjąć;)
UWAGA nr 3:
Nie, nie napisałem o konsultacji z prawnikiem dlatego, że chcę Cię „złowić”. Piszę o tym, bo nawet najlepszy blog w danej tematyce [żeby nie wspomnieć o forach pełnych domorosłych ekspertów w dziedzinie prawa, medycyny i piłki nożnej, a ostatnio geopolityki i militariów jednocześnie] nie zastąpi konsultacji prawnej w Twojej indywidualnej sprawie.
Piszę mój blog z uwzględnieniem pewnego stopnia ogólności, dlatego tak ważne jest byś w swojej sprawie -przeczytawszy ten wpis – i tak skonsultował się z prawnikiem. Wierz mi, porada prawna nie kosztuje wiele, a może zaoszczędzić Ci dużo więcej pieniędzy, czasu i stresu.
UWAGA nr 3: Jeżeli już udokumentujesz wady występujące w Twoim pojeździe, to „niech cię ręka boska broni”, żeby usuwać wady we własnym zakresie zanim zgłosisz ich występowanie sprzedawcy!
Możesz skąd inąd zasadnie zapytać „ale dlaczego skoro auto nie jeździ, a ja nie mam czym dostać się do pracy”?
Otóż w przypadku wystąpienia wady pojazdu sprzedawcy przysługują pewne uprawnienia, tj.:
- prawo do przeprowadzenia oględzin i diagnostyki pojazdu w celu ustalenia, czy zgłaszana wada pozostaje w zakresie jego odpowiedzialności z tytułu rękojmi, zaś
- w przypadku, gdy złożysz oświadczenie o obniżeniu ceny sprzedaży pojazdu, albo oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży, sprzedawcy przysługuje kontruprawnienie do niezwłocznego i bez nadmiernych niedogodności wymienienia pojazdu na wolny od wad, albo do usunięcia wady.
Pozbawienie sprzedawcy możliwości realizacji któregokolwiek z powyższych uprawnień może mieć dla Ciebie negatywne skutki.
PRZYKŁAD nr 4
W jednej ze spraw, w której reprezentowałem właściciela warsztatu naprawczego – Pana Władysława – przekonaliśmy sądy obydwu instancji, że klient warsztatu bezskutecznie odstąpił od umowy o wykonanie prac naprawczych samochodu Porsche Cayenne, gdyż uniemożliwił mojemu Klientowi usunięcie wady spowodowanej nieprawidłowym montażem podzespołów silnika w ww. pojeździe.
Z uwagi na to, że sądy podzieliły moją argumentację klient warsztatu naprawczego został zobowiązany do zapłaty Panu Władysławowi umówionego wynagrodzenia [ok. 7.500,00 złotych], a jednocześnie zablokowaliśmy ewentualne roszczenie o zapłatę odszkodowania za wadliwe wykonanie umowy [ok. 10.000,00 złotych].
To tak a’propos co by było gdyby niezadowolony klient warsztatu skorzystał z porady prawnika jeszcze zanim podjął jakiekolwiek działania
W jakiej formie zgłosić występowanie wady fizycznej pojazdu?
Wiesz już, że moment poinformowania sprzedawcy o występowaniu wady w pojeździe powinien zostać poprzedzony przygotowaniem niezbędnych dowodów służących poparciu zgłaszanych przez Ciebie oczekiwań [roszczeń] co do jego obowiązku zrekompensowania Ci faktu nabycia wadliwego samochodu.
Doszliśmy tym sposobem do momentu przekazania sprzedawcy zgłoszenia o wadach pojazdu. Co do formy tego zgłoszenia, to zalecam – starą jak świat, ale najlepszą w tego typu przypadkach – formę pisemną, czyli list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Nie dzwoń do sprzedawcy, nie wysyłaj mu SMS’ów, e-mail’i, a tym bardziej nie kontaktuj się z nim przez „dedykowany Ci” formularz kontaktowy. Doświadczenie uczy mnie, że wielu sprzedawców udaje, że zgłoszenia wad dokonanego za pośrednictwem któregokolwiek z powyższych kanałów nie otrzymało, a Ty udowodnij, że nie jesteś wielbłądem.
W swoim zgłoszeniu:
- opisz ujawnione wady pojazdu oraz załącz dowody je dokumentujące
- sformułuj swoje roszczenia co do tego jak oczekujesz, że zachowa się sprzedawca [o przysługujących Ci roszczeniach opowiem już za chwilę]
- wyznacz sprzedawcy termin do udzielenia Ci odpowiedzi na zgłaszane roszczenia [zwyczajowo proponuję 7 dni od daty doręczenia pisma].
RĘKOJMIA I ODSZKODOWANIE ZA WYSTĄPIENIE WADY FIZYCZNEJ POJAZDU
Czytając ten wpis zauważyłeś pewnie, że w kilku miejscach wspominam o roszczeniach przysługujących Ci w związku z wystąpieniem wady pojazdu.
To jest właśnie miejsce, w którym opowiem Ci jakie dokładnie roszczenia możesz zgłosić wobec sprzedawcy, który sprzedał Ci wadliwy pojazd.
Zwróć przy tym uwagę, że rozróżniam rękojmię oraz odszkodowanie.
Wynika to z tego, że również ustawodawca rozdzielił uprawnienia kupującego wynikające z rękojmi za wady fizyczne rzeczy od odszkodowania za szkodę powstałą w związku z zawarciem umowy sprzedaży wadliwego pojazdu.
Jakie uprawnienia przysługują mi w związku z wystąpieniem wady fizycznej pojazdu?
Zacznijmy od roszczeń z tytułu rękojmi za wadę pojazdu. W tym zakresie – jako kupujący – możesz wystąpić do sprzedawcy z następującymi roszczeniami:
- Oświadczenie o obniżeniu ceny – w piśmie zawierającym zgłoszenie wad [obok listy wad] wskaż konkretną kwotę o jaką obniżasz cenę nabytego pojazdu oraz wyznacz sprzedawcy termin do jej zapłaty.
UWAGA nr 4
Obniżenie ceny powinno odpowiadać różnicy pomiędzy wartością pojazdu bez wad [ceną sprzedaży] a wartością tego pojazdu z wadą/wadami.
Polecam Ci skorzystanie z wiedzy niezależnego rzeczoznawcy samochodowego, który w sposób precyzyjny będzie w stanie ustalić tę różnicę.
Oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży – jego złożenie ma skutek taki, że umowa sprzedaży pojazdu traktowana jest tak jakby nigdy nie została zawarta. W konsekwencji po stronie sprzedawcy powstaje obowiązek zwrotu uiszczonej ceny sprzedaży, zaś po stronie kupującego obowiązek zwrotu pojazdu. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży powinno mieć następującą treść:
(…) z uwagi na ww. wady samochodu osobowego Mercedes E320 o numerze VIN: XYZ odstępuję od umowy sprzedaży ww. pojazdu zawartej w dniu 08 lipca 2022 roku. Wzywam do zwrotu kwoty 200.000,00 złotych uiszczonej przeze mnie tytułem cen sprzedaży ww. pojazdu, a to w terminie 14 dni od daty otrzymania przedmiotowego pisma na rachunek bankowy (…). Jednocześnie proponuję, aby odebrała Pani/Pan ww. samochód w dniu 30 lipca 2022 roku o godzinie 12:00 w miejscowości (…). Informuję, iż po tej dacie obciąża Panią/Pana ryzyko przypadkowego zniszczenia lub utraty ww. pojazdu (…).
Wymiana rzeczy na wolną od wad – przyznam się, że w swojej dotychczasowej praktyce nie spotkałem się jeszcze z tego typu rozwiązaniem. Jednak takiemu rozwiązaniu nie należy odmawiać zasadności np. gdy sprzedającym jest tzw. handlarz [który dysponuje większą liczbą pojazdów na sprzedaż] zaś kupującemu zależy żeby jak najszybciej wejść w posiadanie sprawnego technicznie samochodu. W takiej sytuacji doszłoby do zamiany pojazdów – ewentualnie – z jednoczesnym rozliczeniem różnicy w ich cenie.
Usunięcie wady – hmmm… myślę, że ten rodzaj roszczenia z tytułu rękojmi za wady fizyczne pojazdu nie wymaga bardziej szczegółowego omówienia. W zawiadomieniu o wadach nabytego pojazdu wskazujesz po prostu, że domagasz się usunięcia ujawnionych wad.
UWAGA nr 5
Wiedz, że nie każde naprawienie wadliwego pojazdu będzie równoznaczne z usunięciem wady.
Weźmy np. pojazd, który – jak się dowiedziałeś już po jego nabyciu – został uszkodzony w kolizji drogowej. Uszkodzeniu uległ, powiedzmy, przedni zderzak.
Usunięciem wady nie będzie w tym wypadku sklejenie/zaszpachlowanie i polakierowanie tego elementu karoserii.
Powyższy sposób nie jest bowiem rekomendowanym przez producenta pojazdu.
Tylko usunięcie wady w zgodzie z technologią naprawy pojazdu rekomendowaną przez jego producenta [np. poprzez wymianę uszkodzonego elementu na nowy] będzie stanowiło usunięcie wady w rozumieniu przepisów o rękojmi.
Czym różni się rękojmia za wady fizyczne pojazdu od odszkodowania?
Jak już wcześniej wspomniałem, rękojmia za wady fizyczne pojazdu nie jest tożsama z odszkodowaniem za szkodę powstałą w związku z zawarciem umowy sprzedaży wadliwego pojazdu.
Oznacza to, że wspomniane powyżej odszkodowanie jest dodatkowym świadczeniem, którego możesz domagać się obok roszczeń przysługujących Ci z tytułu rękojmi.
Z żądaniem przyznania odszkodowania będziesz mógł wystąpić niezależnie od zgłoszonego przez Ciebie rodzaju roszczenia z tytułu rękojmi za wady fizyczne pojazdu.
Celem opisywanego odszkodowania jest zrekompensowanie szkód, które poniosłeś w związku z zawarciem umowy sprzedaży wadliwego pojazdu, tj.:
- poniesionych strat – chodzi tutaj w szczególności o: koszty zawarcia umowy, odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia pojazdu, ale także koszty usunięcia ujawnionych wad pojazdu,
- korzyści, które mógłbyś osiągnąć gdyby nie sprzedano Ci wadliwego pojazdu.
Ufff… wyszedł mi całkiem obszerny wpis. Mam przy tym nadzieję, ze okaże się on dla Ciebie przydatny.
Jeżeli po przeczytaniu dzisiejszego wpisu miałabyś, albo miałbyś dodatkowe pytania, to nie wahaj się i napisz do mnie 🙂
Z chęcią odpowiem na każde z nich.
Jednocześnie pamiętaj proszę, że każda sprawa jest inna i powyższe zasady podlegać będą niuansowaniu z uwagi na okoliczności faktyczne Twojej.
Jeżeli zastanawia Cię w jakiej sytuacji prawnej się znajdujesz w związku z ujawnieniem wad fizycznych w Twoim pojeździe, to zapraszam do kontaktu.
W kolejnym wpisie dotyczącym zagadnienia wad fizycznych pojazdu opowiem Ci o:
- ważnych terminach dla kupującego i sprzedawcy
- jakie działania możesz podjąć, gdy sprzedawca odmawia uwzględnienia Twoich roszczeń z tytułu wad ukrytych pojazdu oraz
- w jakim terminie przedawniają się roszczenia z tytułu rękojmi za wady fizyczne pojazdu i o odszkodowanie w związku z zawarciem umowy sprzedaży wadliwego pojazdu.
Pozdrawiam Cię,
Marcin Zatwarnicki
adwokat