Czym jest KTG? -KTG – jak czytać?
Jak czytać zapis KTG?
No i oczywiście, w jakim celu wykonuje się KTG?
Myślę, że wielu przyszłych rodziców zadaje sobie te pytania. Postanowiłam więc, że przybliżę Ci podstawowe informacje o badaniu KTG. 🙂
Czym jest badanie KTG i w jakim celu się je wykonuje?
KTG, czyli monitorowanie kardiotograficzne jest metodą pośredniej oceny dobrostanu płodu.
Jest jednym z podstawowych badań wykonywanych u wszystkich kobiet w ciąży oraz podczas porodu.
Dlaczego?
Ponieważ KTG – w największym uproszczeniu – stanowi badanie pozwalające monitorować czynność serca płodu oraz skurcze macicy. A więc tym samym odzwierciedla stan płodu.
,,Naczelna zasada mówi, że prawidłowy zapis kardiotokograficzny jest wiarygodnym potwierdzeniem dobrostanu płodu w momencie rejestracji zapisu.” – Harry Gee
Musisz jednak wiedzieć, że niekiedy czynniki fizjologiczne mogą wpłynąć na zapis KTG, powodując tym samym, że będzie on nieprawidłowy. Nie oznacza to jednak – automatycznie – że doszło do jakiegoś zaburzenia.
Metodą śródporodowej oceny dobrostanu płodu jest monitorowanie czynności serca płodu. Monitorowanie to może być wykonywane w sposób ciągły lub okresowy.
Jednakże żadna z tych metod nie jest pozbawiona ryzyka. Istotne jest, aby danej pacjentce zaproponowana została najbardziej odpowiednia metoda, w zależności od tego, czy rodząca należy do grupy dużego ryzyka, czy też małego ryzyka wystąpienia powikłań okołoporodowych.
Zapis KTG jest wartościową metodą tylko wtedy, gdy personel medyczny jest w stanie prawidłowo interpretować dane. A z tym niestety bywa różnie.
Wydaje się oczywistym, że personel medyczny musi potrafić interpretować zapisy KTG, a jednak, niestety często ma on poważne brak wiedzy w tym zakresie.
Analiza zapisu KTG
Już na samym początku zaznaczę, że interpretacja zapisów KTG zarejestrowanych w ciąży różni się od interpretacji zapisów śródporodowych.
Analiza zapisu KTG [kardiotokogramu], obejmuje ocenę czynności skurczowej macicy [tokogram] oraz akcji serca płodu [kardiogram], z uwzględnieniem zależności czasowych pomiędzy tymi dwoma elementami.
Dzięki temu możliwe jest kontrolowanie stanu dziecka i pojawiających się skurczów, a także wzajemnej zależności obu parametrów.
Prawidłowa interpretacja danych z zapisu KTG ma podstawowe znaczenie w podejmowaniu decyzji dotyczących dalszego prowadzenia porodu. Ważne jest przy tym, aby badanie nie było analizowane w oderwaniu od innych danych.
Postęp porodu, ilość i zabarwienie odpływających wód płodowych, zastosowanie oksytocyny celem stymulacji czynności skurczowej macicy, wszystko to musi zostać wzięte pod uwagę.
Co więcej, przy interpretacji zapisów KTG, należy wziąć również pod uwagę inne czynniki:
- choroby występujące u ciężarnej w czasie ciąży (np. choroby nerek albo cukrzyca);
- powikłania związane z ciążą np. konflikt serologiczny albo nadciśnienie indukowane ciążą;
- czynniki ryzyka w czasie ciąży, jakimi są wady zdiagnozowane u dziecka, wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu, krwawienie z dróg rodnych;
- wiek ciążowy;
- zaawansowanie porodu;
- leki i używki zażywane przez ciężarną;
- pozycja ciała podczas zapisu KTG (np. leżenie na plecach może powodować zmniejszenie macicznego przepływu krwi, a co za tym idzie pogorszenie transportu tlenu oraz substancji odżywczych do płodu).
Na zapisie KTG konieczne jest odnotowanie pewnych informacji, tak aby ułatwić interpretację zapisu oraz identyfikacje pacjentki.
- Dane pacjentki i numer historii choroby.
- Data i godzina rejestracji każdego zapisu. Jeżeli zaś urządzenie rejestrujące automatycznie drukuje datę i godzinę, muszą być one sprawdzone.
- Tętno rodzącej w momencie rozpoczęcia zapisu KTG.
- Pozycja rodzącej i zmiany położenia ciała.
- Prędkość przesuwu papieru.
- Wszystkie leki podawane rodzącej.
- Badanie wewnętrzne i informacje uzyskane z badania: rozwarcie szyjki macicy, zabieg przebicia błon płodowych, cechy odpływającego płynu owodniowego.
- Ciśnienie tętnicze krwi u rodzącej przed wykonaniem i po wykonaniu znieczulenia zewnątrzoponowego.
- Metoda monitorowania czynności serca płodu: wewnętrzna – za pomocą elektrody przymocowanej do skóry główki płodu, lub zewnętrzna – za pomocą przetwornika umocowanego na powłokach brzusznych rodzącej.
Aby możliwa była prawidłowa interpretacja, zapis KTG musi być dobrej jakości. Interpretacja zapisu słabej jakości jest niemożliwa. W takiej sytuacji możliwe jest bowiem przeoczenie nieprawidłowości w czynności serca płodu.
Ważne jest także prawidłowe monitorowanie czynności skurczowej macicy w połączeniu z monitorowaniem czynności serca płodu.
Dlaczego?
Bowiem zaburzenia akcji serca płodu są klasyfikowane przez odniesienie ich do skurczów macicy. Jeśli czynność skurczowa macicy nie jest rejestrowana, prawidłowa analiza staje się niemożliwa. Warto – przed rozpoczęciem zapisu KTG – potwierdzić obecność czynności serca płodu za pomocą stetoskopu Pinarda.
Piszę o tym, ponieważ zdarzają się sytuacje martwych urodzeń przy zapisach KTG interpretowanych jako prawidłowe.
I wierzcie mi, że sytuacje takie nie zdarzają się rzadko.
Obecnie wraz z zespołem Kancelarii Zatwarnicki Słychan Adwokaci, reprezentujemy pacjentkę, która urodziła martwe dziecko mimo, iż zapis KTG – w ocenie personelu medycznego – był prawidłowy. W tym jednak przypadku, personel był niekompetentny, bowiem nie potrafił interpretować zapisu KTG(!).
KTG – interpretacja: kilka wytycznych dotyczących zapisu KTG
Prawidłowy wynik pracy serca dziecka to 110-150/160 uderzeń na minutę.
Bradykardia to spowolniona akcja serca – poniżej 110 uderzeń serca na minutę. Przyczyną może być m.in. niedotlenienie.
Tachykardia to przyspieszona praca serca – powyżej 160 uderzeń serca na minutę. Konsekwencja m.in. zakażenia wewnątrzmacicznego.
Oscylacje to wahania czynności serca płodu. Prawidłowym zapisem jest oscylacja falująca. Oznacza to, że tętno płodu zmienia się o 10-25 uderzeń w ciągu minuty. Oscylację, w której linia staje się prosta, a zmienność serca wynosi mniej niż 5 uderzeń na minutę nazywamy oscylacją milczącą. Jest to zapis nieprawidłowy i oznaczać może np. niedotlenienie płodu. Oscylacja zawężona może być spowodowana np. snem płodu.
Akceleracje to przyspieszenie czynności serca o 15 uderzeń serca na minutę lub więcej, trwające przynajmniej 15 sekund. Występują najczęściej w odpowiedzi na ruchy płodu lub skurcze macicy.
Przyspieszenie lub spowolnienie tętna płodu nie zawsze musi świadczyć o faktycznych problemach z dobrostanem dziecka, dotyczy to zmian krótkotrwałych i przejściowych. Jednak regularne wykonywanie zapisów KTG i wnikliwa obserwacja wyników umożliwia wczesne wykrycie ewentualnych zagrożeń oraz doprowadzenie ciężarnej do pomyślnego zakończenia ciąży.
* * *
,,Panie doktorze, czy z moim dzieckiem jest wszystko w porządku?”
Myślę, że z ust pacjentek bardzo często pada powyższe pytanie.
Choć istnieje kilka ogólnych zasad jak powinien wyglądać prawidłowy zapis KTG, to należy pamiętać, że wiedzę jak czytać KTG powinien mieć opiekujący się Tobą personel medyczny, który oprócz odczytania KTG powinien potrafić zestawić jego wynik z Twoją historią ciąży i dopiero później prawidłowo zinterpretować wynik badania.
foto: freepik.com